Có khoảng 20% bệnh nhân mắc bệnh viêm mũi xoang nhưng triệu chứng bệnh ở mũi lại rất nghèo nàn, chỉ có một trong các triệu chứng như đau họng kéo dài, hoặc ho, hoặc ù tai, hoặc có đờm, hoặc đau đầu, hoặc giảm thị lực.
V I Ê M M Ũ I X O A N G
Trần Lệ Thủy MD., Ph.D
Trần Minh Trang MD., MSc
Websites: taimuihongthuytran.com & xoang.vn
XOANG là gì? Là các hốc rỗng chứa khí có cấu trúc và kích thước to nhỏ nông sâu khác nhau nằm bên trong hộp xương sọ mặt, sau hai má, trán, sau vùng giữa rễ mũi và mắt. Xoang hàm và xoang trán có kích thước lớn, xoang sàng được chia thành nhiều nhóm nhỏ và xoang bướm nằm sâu nhất trong nền sọ. Các xoang này được nối thông trực tiếp và gián tiếp vào hốc mũi bởi các lỗ thông xoang rất nhỏ qua những khe hẹp.
CHỨC NĂNG CỦA XOANG là gì? Các hốc xoang rỗng làm giảm trọng lượng họp sọ, là thành phần của hộp cộng hưởng tạo âm thanh giọng nói [H1,H2]. Lót trong lòng xoang là niêm mạc hô hấp tiết dịch nhày sinh lý, phủ liên tục đến lỗ xoang, hốc mũi họng thanh quản, tác dụng làm ấm, làm ẩm không khí hít thở vào cơ thể, cung cấp oxy nuôi dưỡng não và hệ cơ xương, mạch máu.
VIÊM MŨI XOANG là gì? Màng niêm mạc lót trong lòng các hốc xoang bị nhiễm trùng, siêu vi trùng hoặc do dị ứng trở nên phù nề tăng tiết dịch, dịch loãng, rồi đặc hoặc hóa mủ, đường kính các lỗ xoang viêm trở nên càng nhỏ và dễ tắc. Mủ & dịch viêm không qua được lỗ thông gây hiện tượng ứ đọng ô nhiễm trong xoang, đồng thời gây phù viêm niêm mạc hốc mũi. Bệnh lý luôn xẩy ra ở hai vùng kế cận này nên gọi tên bệnh là viêm mũi xoang.
NGUYÊN NHÂN VIÊM MŨI XOANG
- Dị ứng,
- Nhiễm khuẩn, siêu vi trùng, nhiễm nấm
- Do cấu trúc bất thường của vách ngăn, cuốn mũi, mỏm móc
góp phần làm tăng lên sự bít tắc thông khí giữa mũi và xoang.
- Do bệnh lý trào ngược dạ dầy thực quản
TRIỆU CHỨNG VIÊM MŨI XOANG là gì? Triệu chứng đầy đủ là dấu hiệu tắc mũi, chảy mũi mủ, khụt khịt, đau vướng họng, có đờm, ho, có thể ù tai, đau tai. Khi dịch viêm trong xoang không ra ngoài được theo đường tự nhiên, triệu chứng nổi bật chỉ là đau đầu. Nhiều trường hợp bệnh kín đáo không có triệu chứng tắc mũi chẩy mũi, chỉ bộc lộ bệnh ở vùng láng giềng như đau tai, ù tai, đau họng, ho, đờm.
CHẨN ĐOÁN VIÊM MŨI XOANG có khó không? Nếu có tắc mũi, chảy mũi mủ thì ai cũng chẩn đoán được bệnh. Nếu triệu chứng kín đáo, hoặc chỉ đau đầu, hoặc chỉ bộc bệnh ở họng, thanh quản, ho kéo dài, hoặc ù tai đau tai thì ngay cả nhà chuyên môn cũng có thể bỏ sót bệnh viêm mũi xoang.
Phim X quang rất có giá trị chẩn đoán. Tuy nhiên có từ 35-40% bệnh viêm mũi xoang hình ảnh mủ & màng viêm dầy không bộc lộ rõ trên phim [H3].
H3
Chẩn đoán xác định: Nội soi ống cứng có chuẩn bị với bông thuốc làm giảm đau & giảm sưng phù đưa ống hút rửa vào các khe mũi, lỗ xoang, sẽ bộc lộ rõ mủ, bệnh lý viêm ẩn náu kín trong những góc khuất của hốc mũi.
ĐIỀU TRỊ 1- Nội soi ống cứng hút rửa hốc mũi xoang loại bỏ mủ dịch viêm với nước muối sinh lý 0,9% & dung dịch kháng sinh [theo qui trình Kỹ thuật Thủy Trần]
2- Chỉ định mổ bảo tồn chức năng tối thiểu - MIST [Minimally Invasive Sinus Technique] trên bệnh nhân có polip mũi hoặc những dị hình giải phẫu hốc mũi gây cản trở dẫn lưu thông khí mũi xoang [dầy vẹo vách ngăn, quá phát mỏm móc, xoang hơi cuốn giữa..] và chăm sóc sau mổ với Kỹ thuật Thủy Trần.